4 tips om discussie over kleur te voorkomen

05 mei 4 tips om discussie over kleur te voorkomen

Kleur is heel persoonlijk. Wat vind jezelf mooi, maar bij een logo is de mening van jouw ideale klant veel belangrijker. Hoe geef je met kleurgebruik het juiste signaal af? En toch gebeurt het meer dan eens dat er een discussie ontstaat als het eindresultaat live gaat.

Stel: je laat een nieuwe huisstijl maken. Een nieuwe vorm, wellicht een nieuwe naam, misschien nieuwe kleuren en een andere huisstijlletter. Je bent tevreden met het gepresenteerde eindresultaat. Je wilt niets liever dan het in gebruik nemen. Het drukwerk wordt afgeleverd, je pakt het uit …. en toch ziet de kleur er anders uit dan je in je hoofd hebt opgeslagen.

Ben je teleurgesteld over het eindresultaat? Pak je boos de telefoon en laat je de drukker of de vormgever weten dat dit niet is wat je hebt besteld? Of is er iets anders aan de hand?

Om te beginnen zijn er diverse kleursystemen in omloop. Deze systemen zijn afhankelijk van de branche waarin ze gebruikt worden. En eerlijk is eerlijk, ze sluiten niet altijd even goed op elkaar aan.

De meest gebruikte kleursystemen in de creatieve branche

• PMS kleuren. Deze kleuren worden door drukkers gebruikt. Wij noemen dit ‘kleuren rechtstreeks uit de inktpot’. Deze kleur is altijd hetzelfde en dekkend. Of je het nú gebruikt of over vijf jaar, er zal niet of nauwelijks verschil zijn. De samenstelling van deze kleur is vastgelegd in een recept. Drukkers kunnen deze kleur ook zelf samenstellen op basis van dit recept.
• CMYK opbouw. Deze opbouw wordt gebruikt bij full color drukwerk. De kleur wordt samengesteld uit vier kleuren: C=Cyaan (blauw), M=Magenta (roze), Y=Yellow (geel) en K=Zwart. Deze kleuren zijn transparant zodat je, als je ze over elkaar drukt, allerlei mengkleuren kunt maken. Bij kleurenfoto’s worden puntjes juist heel dicht tegen elkaar aan gedrukt waardoor tinten in elkaar lijken over te lopen en er een kleurenfoto ontstaat (raster).
• RGB-kleuren. Deze kleuropbouw wordt samengesteld uit de kleuren rood, groen en blauw en wordt toegepast op beeldschermen.
• RAL-kleuren. Deze kleuren zijn bepaald door verfproducenten en worden veel gebruikt door schilders, autospuiters en in de bouw.
• Folie-kleuren. Denk dan aan de zelfklevende folies die gebruikt worden voor het beletteren van auto’s borden of gevels. Deze worden soms ook gerelateerd aan de RAL-kleuren. Waarom ik ze hier toch noem: er is bijna altijd een afwijking waarneembaar.

 Waardoor ontstaat nu een kleurafwijking?

1. De ondergrond waarop gewerkt wordt, speelt mee in het eindresultaat. Een gladde (gesatineerde) papiersoort geeft een veel voller kleurbeeld dan een mat (offset) papier. Door de structuur van dit matte papier wordt de inkt als het ware ingezogen. Het maakt niet uit of je PMS kleuren of CMYK-opbouw toepast.
2. De samenstelling van de CMYK-opbouw voor een specifieke PMS kleur is vastgelegd in de PMS-waaier. Toch kan bij een groot aantal kleuren een afwijking ontstaan. Bij blauwe of oranje kleuren is het heel vaak lastig om de juiste kleurbeleving te krijgen. Een goede drukker zal altijd een kleurreferentie vragen als het, zoals wij dat noemen, een kritische kleur is. Een PMS-kleur kan dan als referentie dienen. De drukker kan de CMYK-opbouw dan tijdens het drukken bijstellen.
   Hier komen we op een belangrijk punt: Bijna alle internetdrukkers drukken in CMYK-opbouw. Omdat zij zich profileren op prijs, willen ze zo efficiënt mogelijk werken. Daarom wordt drukwerk van meerdere opdrachtgevers gecombineerd op de pers. Je begrijpt het al: de kleur wordt een gemiddelde en bijsturen is niet mogelijk. Wil je dus echt op zeker gaan, kies dan een drukker die of PMS-kleuren kan drukken of waarvan je zeker weet dat jouw drukwerk niet gecombineerd wordt met andere opdrachten.
3. RGB-kleuren kunnen per beeldscherm afwijken. Elk apparaat heeft zijn eigen instellingen en wellicht heb je je beeldscherm ook nog aangepast aan wat jij zelf plezierig vindt. Wil je een betrouwbare beoordeling maken, moet je je beeldscherm calibreren. Vormgevers, maar ook drukkers, besteden hier veel aandacht aan. Zij willen uiteraard discussie over de kleur zoveel mogelijk voorkomen. Echter als klant kun je van de PDF, die je gepresenteerd krijgt, een andere indruk krijgen.
4. De range RAL-kleuren is veel minder groot dan alle mogelijke PMS-kleuren. Dat betekent dat je soms een compromis moet accepteren als een RAL kleur nodig is.
5. Ditzelfde geldt bij foliekleuren. De keuze voor een juiste folie is ook afhankelijk van de ondergrond waarop je deze binnen of buiten wilt gebruiken of dat je een glanzende of een matte folie wilt gebruiken.

Kun je deze discussie voorkomen?
Met deze 4 tips ben je voorbereid.

1. Zorg dat je je goed laat begeleiden door iemand met verstand van kleur en het ontwikkelen van een huisstijl.
2. Vraag bij de presentatie naar PMS-kleuren en CMYK-opbouw. Ook bij een PDF-presentatie is het belangrijk om je hiervan bewust te zijn. Zelfs een willekeurige afdruk uit een kleurprinter is niet representatief.
3. Laat een huisstijlboek of –sheet maken waarop alle vastgestelde kleuren (PMS, CMYK, RGB, RAL en foliekleur) worden genoemd en gebruikt dit als referentie. Voeg hier ook de gebruikte letter(font)s aan toe.
4. Laat je logo digitaal afleveren als pdf-, eps-, jpg- en png-bestand.

Om echt alle afwijkingen te voorkomen, is er maar één advies: laat vooraf drukproeven maken op het juiste papier of materiaal in een oplage van 5. Zowel in PMS-kleur als in CMYK-opbouw. Dan weet je wat er gebeurt. Aan het maken van drukproeven hangt een prijskaartje. Maar het biedt zekerheid.

Telkens als je een ander papier of materiaal gebruikt, kan er weer een afwijking ontstaan.
Kijk je op een beeldscherm, weet dan dat ook daar afwijkingen kunnen ontstaan. Wees je daarvan bewust.

Conclusie

Kleur is essentieel in de beleving van iedereen, die met jouw logo in aanraking komt. Je kunt tenslotte niet altijd alles in zwart/wit laten zien. Een goede voorbereiding kan veel voorkomen. Toch is flexibel omgaan met kleurgebruik binnen de toelaatbare marges aan te bevelen. Dat zeg ik niet om mezelf in te dekken. Ik zal bij elke presentatie aangeven dat de kleur kan afwijken in het eindresultaat. Een kleurreferentie in PMS-kleuren is bij mij een onlosmakelijk deel van de presentatie. En dan nog bouw je in je hoofd een kleurbeeld op, dat voor iedereen anders kan zijn.
Het allerbelangrijkste is dat het complete beeld voor de kijker dezelfde indruk achterlaat en dat jouw ideale klant je herkent aan het consequent gebruik van jouw huisstijl en alle andere uitingen.

Meer lezen over het gebruik van huisstijlen. Lees mijn blog Huisstijl is geen stijl